Թուրքերը շահարկում են Վանի Ս. Խաչ եկեղեցու պատարագը.

Վանի Սուրբ Խաչ եկեղեցում սեպտեմբերի 19-ին նախատեսված պատարագի արարողությանը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը չի մասնակցի, բայց Մայր Աթոռից ներկա կլինեն 2 ներկայացուցիչ:
Ինչպես բազմաթիվ քաղաքական եւ հասարակական ուժեր, անհատներ, այնպես էլ ՀՀ հանրային խորհուրդը քննարկել եւ բացասական է գնահատել Աղթամարի Ս. Խաչ եկեղեցում թուրքական իշխանությունների նախաձեռնած միջոցառումը` այն անվանելով շոու եւ կոչ է արել հայությա-նը՝ հրաժարվել դրան մասնակցելուց: Այս թուրքական ձեռնարկը հետապնդում է նյութական ու քաղաքական շահեր եւ նպատակներ, որի մասին ար-դեն շատ է խոսվել: Կարծում ենք` Էջմիածինը ամենայն լրջությամբ կվերաբերի հայության տարբեր հատվածների մտահոգություններին եւ կհրաժարվի թուրքական այս կրոնախաղին մասնակցելուց:

Հ.Գ. – Ի դեպ, օրեր առաջ դեպի Արեւմտյան Հայաստան ուխտագնացության մեկնած «Հայ ասպետ» հեռուստամրցույթի հաղթող թիմի անդամները Թուրքիայից վերադարձել են վիրավորված: Վանի Սուրբ Խաչ եկեղեցում թուրք ոստիկանները անթույլատրելի պահվածք են դրսեւորել եւ արգե-լել են նրանց աղոթել: Անցած տարի եւս «Հայ ասպետ» հեռուստախաղի հաղթողները մեկնել էին Արեւմտյան Հայաստան, եղել էին Անիի եկե-ղեցիներից մեկում, ուր քահանայի հետ փորձել են խաղողօրհնեքի ծես իրականացրել, սակայն թուրք ոստիկաններն այդ անգամ էլ նրանց շրջապատել ու արգելել էին:

* * *

- ՀԱՄ Հայտարարությունը – Հայերը չպետք է լցնեն Թուրքիայի բյուջեն

Պաշտոնական Անկարան թուրքավարի շարունակում է խաղալ որոշ հայերի ազգային կամ կրոնական զգացմունքների վրա, որպեսզի վերջնականապես հաջողի իրականացնել իր՝ «մարդասիրության» եւ «ազգերի եղբայրության» երկիր Թուրքիան միջազգայնորեն ցուցադրելու եւ առաջ մղելու ծրագրերը: Դրա համար նախ եւ առաջ կարեւոր է, որ կամա թե ակամա այդ գովքն անեն հայերը, թուրքական «նախացուցադրական վարժանքներին» մասնակցեն Հայաստանի եւ Սփյուռքի հայերը, ովքեր ամենաշատն են տուժել (եւ դեռ տուժում են) թուրք-ադրբեջանական զավթողական ու ավե-րող քաղաքականությունից:  
Օգտվելով հայերի հայրենասիրական կարոտաբաղձությունից` թուրքերը կարողացան զբոսաշրջության ծավալները մեծացնել եւ աշխարհի հա-յերին հրավիրել Արեւմտյան Հայաստանի տարածք, նաեւ դեպի Մասիսների գագաթներ՝ լեռնային զբոսաշրջություն թույլատրելով: Հիմա էլ, սեպտեմբերի 19-ին Թուրքիայի իշխանությունները Վանի Սուրբ Խաչ եկեղեցում թույլատրել են տարին մեկ անգամ պատարագի արարո-ղություն մատուցել: Սա էլ մի նոր «հայանպաստ» քաղաքականության դրսեւորում է, որը նույնպես հղի է վտանգավոր հետեւանքներով, ինչ-պես նախորդ բոլոր նախաձեռնությունները:
Հայ Արիական Միաբանությունը վաղուց հայտարարել է, որ օգտվելով որոշ հայերի «պապական հողին փարվելու եւ համբուրելու» զգացական (ոչ նպատակային) ցանկություններից, թուրքերը զբոսաշրջության ծավալները մեծացնելով նախ.‘
1. Աշխարհին ապացուցում են, որ հայ-թուրքական տարաձայնություններ եւ հայկական պահանջներ (Հայոց ցեղասպանության դատապարտում եւ հողային տարածքներ) Թուրքիայից այսօր գրեթե չկան, իսկ քաղաքական եւ պատմական խնդիրները պետք է լուծել համբերատար եւ երկարատեւ:
2. Բոլորին ի տես են դնում, որ Հայաստանի Հանրապետություն-Թուրքիայի Հանրապետություն հարաբերությունների կարգավորումը հենց հայ-թուրքական հարաբերությունների ամբողջական կարգավորում է (թեկուզ հայության 3/4-րդ մասն ապրում է սփյուռքում եւ Ա-րեւմտյան Հայաստանի պահանջատերն է):
3. Թուրքիայի պետական բյուջեն հարստանում է այն հազարավոր հայերի ներդրումներով, ովքեր զբոսաշրջության անվան տակ այցելում են Արեւմտյան Հայաստանի տարածք կամ թուրքական կոչված հանգստավայրեր: Իսկ այդ ծավալները կարող են հետզհետե մեծանալ մինչեւ տարեկան 500.000-1.000.000 հայերի այցերով:
Եվ ահա, այժմ էլ Վանի Սուրբ Խաչ եկեղեցու պատարագի պատմությունը (պատկերացրեք, եթե եկեղեցին հայության ցասումից չվախենար, ապա կնա-խաձեռներ եւ ինչքա՜ն հայեր կգնային)… Հետո դա կդառնա «ավանդույթ»: Ասում են՝ քրիստոնյա հայերի Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը չի մեկնի Թուրքիա, բայց Սուրբ Խաչի արարողությանը Մայր Աթոռից կմասնակցի 2 ներկայացուցիչ: Իսկ Աղթամար կղզում գտնվող Սուրբ Խաչ եկեղեցու վրա մինչ այժմ քրիստոնեական խաչը տեղադրված չէ:
Մենք վստահ ենք, որ թուրքական այս քաղաքական-կրոնական-մշակութային շոու-միջոցառմանը չմասնակցելու հանրային զանգվածային կոչերը պետք է սթափեցնեն եւ՛ Հայ առաքելական եկեղեցուն եւ՛ այն հայերին, ովքեր «հող պաչելու» մոլուցքից կուրացած այլ բան չեն նկատում (այդ համբույրը մի օր առնելու ենք հայ զենքի շաչյունից հետո…): Պետք չէ նպաստել թուրքերի «ապաշխարանքի» սին քաղաքականութ-յանը: Ավելին, Հայ առաքելական եկեղեցին ո՛չ մի իրավունք չունի Վանի Սուրբ Խաչ եկեղեցում անցկացվելիք պատարագի արարողությանը հա-յերի գնալուն դեմ արտահայտվողներին «աստվածամերժ» կոչել, եւ կարիք չկա դրանով եւս մեկ անգամ հանուն իր կրոնական շահերի անտեսելու հա-յության ազգային նպատակները:
Իսկ ովքեր դեռ կարծում են, թե հուդա-քրիստոնեական կրոնական ծեսերով ներկայիս Թուրքիայի հայերին դարձի կբերեն եւ տարածքը կքրիստո-նեացնեն, ապա սխալվում են ինչպես միշտ՝ հայը հայ է մնացել իր գենո՛վ եւ ազգայի՛ն նպատակների համար մեռնելու կամքո՛վ, բայց ո՛չ երբեք կրոնով կամ կուսակցական անդամատոմսով: Ընդհակառակը՝ կրոնական ու կուսակցական պարտադրանքներն են հային դարձրել հայրենազուրկ եւ այ-լադավ ու այլասեր: Իսկ եթե թուրքերը թույլատրեն անգամ քրիստոնեացնել ծպտյալ հայերին, ապա դա մի նոր ցեղասպանության պատճառ կդառնա, քանզի հայերն այլեւս ծպտյալ ու այդպիսով պաշտպանված չեն լինի…
Հայ Արիական Միաբանությունը կոչ է անում աշխարհի բոլոր հայերին՝ հրաժարվել Վանի Սուրբ Խաչ եկեղեցու պատարագին մասնակցել, առհա-սարակ Թուրքիա այցելել (նաեւ որպես զբոսաշրջիկ), իսկ ՀՀ իշխանություններին կոչ ենք անում պետական եւ ազգային շահերը վեր դասել կրոնական ու քաղաքական հերթական խաղերից եւ հայությանը նոր սադրանքների ենթարկելու հեռանկարից: Առանց այն էլ վերջերս հայեր են սպանվել ու ծեծի ենթարկվել թուրքական հանգստավայրերում եւ այլ վայրերում: Իսկ որոշ հայուհի կոչվածների անվայել «բիզնեսի» մա-սին էլ չենք խոսում:
Հայերը ոչ մի կերպ չպետք է լցնեն Թուրքիայի պետական բյուջեն, քանի որ այդ բյուջեից արված հատկացումները՝ տանկերն ու արձակված արկե-րը… զինված բանակն ու հրոսակները չեն խնայելու անգամ ամենաթրքասեր հայ տականքին…

Հայ Արիական Միաբանության Գերագույն Խորհուրդ

25. 08. 2010թ.

«Լուսանցք» թիվ 29 (160), 2010թ.
Կարդացեք «Լուսանցք»-ի PDF տարբերակները www.hayary.org -ի «Մամուլ» բաժնում www.pressinfo.am -ի «Բեռնում» բաժնում